prof. UAM dr hab. Romana Łapa – językoznawczyni, pracuje w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu. Wykorzystując założenia metodologii syntaktycznej o podstawach znaczeniowych, analizuje problematykę składniową w tekstach odmian współczesnego języka polskiego; w ostatnich latach są to przede wszystkim akty prawne. Jej zainteresowania naukowe skupiają się w szczególności wokół kategorii modalności, dotyczą głównie semantyki i składni jej wykładników w postaci czasowników i predykatywów. Obejmują również procesy nominalizacyjne, anaforyzację i znaczenia kategorialne różnych form gramatycznych. Za jeden z nader aktualnych i kluczowych dla niej postulatów badawczych, w którego rozpoznaniu wykorzystuje sprawdzone założenia i instrumentarium opisu składni semantycznej, uchodzi wielopoziomowa i dogłębna analiza syntaktyczna wypowiedzi osób z chorobami degeneracyjnymi.
Wybrane publikacje:
Książki:
Predykatywne wyrażenia modalne z bezokolicznikiem we współczesnej polskiej prasie, Wydawnictwo Poznańskie Studia Polonistyczne, Poznań 2003.
Język prawny w świetle analizy językoznawczej. Wybrane zagadnienia składniowe, Wydawnictwo Rys, Poznań 2015.
Językoznawcze studia nad modalnością, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2021.
Artykuły:
Czasownik móc i predykatyw można w wypowiedziach impresywnych oraz pytaniach, „Poznańskie Studia Językoznawcze. Seria Językoznawcza” IV (XXIV), Poznań 1997, s. 114-131.
Predykatywne wyrażenie modalne mieć w prasie polskiej, „Poznańskie Studia Językoznawcze. Seria Językoznawcza” V (XXV), Poznań 1998, s. 83-92.
Analityzmy fazowe we współczesnej prasie, w: Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny, tom IV, Materiały VI Kolokwium Językoznawczego Gniezno, 26-28 września 1996, red. M. Białoskórska, Szczecin 1998, s. 101-112.
O modalności w homiliach i przemówieniach Jana Pawła II, w: Język religijny dawniej i dziś, Materiały z konferencji Gniezno 15-17 kwietnia 2002 r., red. S. Mikołajczak, ks. T. Węcławski, Poznań 2004, s. 139-148.
W sprawie wydzielania relacji modalności wyrażanej przez przyimki wtórne, „Język Polski” LXXXVI, 2006, z. 1, s. 7-10.
Znaczenia gramatyczne znominalizowanych grup imiennych we współczesnych tekstach prawnych, „Język Polski” LXXXVIII, 2008, s. 280-288.
Relacja `dominujący` ─ `podporządkowany` we współczesnych tekstach prawnych, w: Kształtowanie się wzorów i wzorców językowych, red. A. Piotrowicz, K. Skibski, M. Szczyszek, Poznań 2009, s. 247-254.
`Dominujący` i `podporządkowany` w Kodeksie prawa kanonicznego, w: Język religijny dawniej i dziś (w kontekście teologicznym i kulturowym), tom IV, Materiały z konferencji Gniezno 22-24. 09. 2008 r., red. ks. P. Bortkiewicz, S. Mikołajczak, M. Rybka, Poznań 2009, s. 337-345.
`Dawca` i `biorca` we współczesnych tekstach prawnych, „Białostockie Archiwum Językowe”, nr 9, red. B. Nowowiejski, Białystok 2009, s. 171-185.
Hierarchiczne układy w tekstach prawnych, „Studia Językoznawcze”, t. 10, Szczecin 2011, s. 135-143.
Grupa imienna w ustawach prawnych. Adresat normy, w: „Cum reverentia, gratia, amicitia”… Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Bogdanowi Walczakowi, t. 2, red. J. Migdał, A. Piotrowska-Wojaczyk, Poznań 2013, s. 309-317.
Konstrukcje z przyimkami w ustawach prawnych. Znaczenia gramatyczne, „Roczniki Humanistyczne” LXI, 2013, z. 6, Językoznawstwo, s. 77-91.
Relacje modalne we współczesnych aktach normatywnych, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” 21 (41), Poznań 2014, s. 41-51.
Z opisu wyrażeń modalnych w Kodeksie prawa kanonicznego, „Poznańskie Spotkania Językoznawcze”, t. 29, 2015, s. 53-62.
Język i lokalna tożsamość, w: Pamięć pogranicza. Granice w krajobrazie kulturowym regionu ostrowskiego, red. K. Ćwiklak, J. Galant, Sz. Wegner, Ostrów Wlkp. 2017, s. 85-92.
Jeszcze o metatekście w utworach dla dzieci, w: Kultura komunikacji językowej 5. Kultura komunikacji potocznej w językach słowiańskich, red. A. Piotrowicz, M. Witaszek-Samborska, K. Skibski, Poznań 2018, s. 195 – 202.
Konstrukcje z przyimkami w języku prawnym. Relacje temporalne, w: Język nasz ojczysty w kontaktach międzyludzkich, red. B. Taras, Rzeszów 2018, s. 111-119.
Z opisu nominalizacji w tekstach prawnych, „Białostockie Archiwum Językowe”, nr 18, 2018, s. 125-137.
Polskie akty normatywne. Wartościowanie w opisie modalności, w: Język nasz ojczysty. Prawda ‒ dobro – piękno, red. B. Taras, W. Kochmańska, M. Krauz, Rzeszów 2020, s. 29-39.
Teksty prawne – od analizy składniowej do uwag o stylu, „Prace Językoznawcze” XXII/2, 2020, s. 111-125.
Językowe wykładniki intencji prawodawcy w „Kodeksie Działyńskich”, „LingVaria”, XVI, nr 1, 2021, s. 99-110 (we współautorstwie).
Anaforyzacja w „Kodeksie prawa kanonicznego”. Zaimek ten i jego warianty jako składniki grupy nominalnej, w: Polszczyzna w różnych jej aspektach. Język polski dawniej i dziś, red. A. Paluszak-Bronka, Bydgoszcz 2022, s. 125-136.